خودمراقبتی به معنای آگاهی، مسئولیت‌پذیری و انجام اقدامات آگاهانه برای حفظ و بهبود سلامت جسمی، روانی، معنوی و اجتماعی است. در آموزه‌های اسلامی، انسان موجودی شریف و ارزشمند است که نسبت به خود، دیگران و خالق خود مسئولیت دارد. اسلام با تأکید بر کرامت انسان، مراقبت از خویشتن را نه‌تنها حق بلکه وظیفه می‌داند.

در نگاه اسلامی، خودمراقبتی تنها به سلامت جسمی محدود نمی‌شود، بلکه شامل مراقبت از روح، اخلاق، عقل، ایمان و حتی روابط اجتماعی می‌شود. قرآن و سنت پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع) پر از توصیه‌هایی است که انسان را به حفظ تعادل در تمام ابعاد وجودی خود فرا می‌خواند.

اسلام تأکید زیادی بر پاکیزگی، تغذیه سالم، خواب مناسب و رعایت بهداشت دارد. پیامبر اکرم (ص) فرمودند:

 «المؤمنُ القَوِیُّ خَیْرٌ وَأَحَبُّ إِلَى اللهِ مِنَ المُؤْمِنِ الضَّعِیفِ»

(مؤمن قوی نزد خدا بهتر و محبوب‌تر از مؤمن ضعیف است)

ــ صحیح مسلم

- رعایت نظافت شخصی (وضو، غسل، مسواک زدن)

-تغذیه حلال و متعادل

-پرهیز از زیاده‌روی در خوردن و آشامیدن (اصل اعتدال)

-ورزش و تحرک بدنی (در سیره پیامبر و امام علی دیده می‌شود)

اسلام به آرامش درون و سلامت روان توجه ویژه دارد. دعا، نماز، توکل، صبر و ذکر، از راهکارهای تقویت روحیه و کاهش اضطراب هستند.

-دعا و توکل: "أَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ" (سوره رعد، آیه ۲۸)

-صبر و رضا: آموزه‌هایی برای پذیرش سختی‌ها با آرامش و حکمت

- نهی از افراط در غم و شادی: تعادل در هیجانات

از دیدگاه اسلام، مراقبت از ایمان و معنویت، اساس سلامت واقعی است.

-مراقبت از نماز و ارتباط با خدا

-حفظ قرآن و عمل به آن

-دوری از گناه و پاک‌سازی درون با توبه

-خودشناسی و مراقبه نفس (محاسبه اعمال)

امام علی (ع) می‌فرمایند:

«مَن لَم یُحاسِب نَفسَهُ کُلَّ یَومٍ کانَ لَیسَ مِنّا»

(کسی که هر روز خود را محاسبه نکند، از ما نیست)

خودمراقبتی تنها به درون فرد محدود نمی‌شود. رعایت حقوق دیگران، خوش‌رفتاری، صداقت، انصاف، کمک به نیازمندان و شرکت در اجتماع سالم نیز از مصادیق آن است.

- حسن خلق

-احترام به دیگران

-رعایت عدالت در گفتار و رفتار

 نتیجه‌گیری

اسلام خودمراقبتی را یک وظیفه الهی و انسانی می‌داند که هم به سلامت فردی و هم به سلامت اجتماعی منجر می‌شود. کسی که به جسم، روان، ایمان و روابط خود اهمیت دهد، انسانی متعادل، مؤثر و مورد رضایت خداوند خواهد بود.